کد مطلب:5593 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:151
شخصیت پیامبر اکرم
به صورت فهرست گونه، در فرازهای پیشین، به بیان رنج ها و مصایبی كه پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله در راه رسالت عظیم تبلیغ دین اسلام تحمل نمود، اشاره شد و وظایف سنگین پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله در مقام تبلیغ رسالت بیان شد.
هرچند بیان جایگاه پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله در بهشت، با استفاده از روایات معتبر، خود، كتابی مستقل می طلبد، امّا برای آن كه بهره بیش تری از این فراز از دعا برده شود، به صورت مبسوط اشاره خواهیم داشت و چه سخنی بالاتر از فرمایش خود آن حضرت در این موضوع:
در حدیثی كه در صحیح ترمذی و مسند احمد از ابوسعید خدری از پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله نقل شده، می خوانیم:
از آن حضرت پرسیدند: أیّ العباد أفضل درجة عندالله یوم القیامة؛ كدام یك از بندگان در روز قیامت مقامشان از همه برتر است؟
آن حضرت فرمود: الذاكرون الله كثیراً؛ آنان كه خدا را بسیار یاد می كنند.
ابوسعید می گوید: عرض كردم یا رسول الله! و من الغازی فی سبیل الله؟؛ آیا چنین كسانی حتّی از جنگجویان راه خدا والا مقام ترند؟
آن حضرت فرمودند: اگر با شمشیرش آن قدر بر پیكر كفار و مشركین بزند كه شمشیرش بشكند و با خون رنگین شود، آنان كه یاد خدا بسیار می كنند، از او برترند [1] .
مقصود از بیان این حدیث آن بود كه همان گونه كه در ابتدای فراز آمد، یاد و ذِكر خداوند، انسان را به درجات عالی می رساند.
ذِكر كثیر خداوند، و تسبیح در هر صبح و شام، جز به تداوم توجه به پروردگار و تنزیه و تقدیس مداوم او از هر عیب و نقص حاصل نمی گردد.
یاد خدا برای روح و جان انسان، هم چون غذا و آب برای تن است، همان گونه كه خداوند می فرماید:
«أَلاَ بِذِكْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» [2] ؛ آگاه باشید تنها با یاد خدا، دل ها آرامش می یابد.
و آرامش و اطمینان دل نیز، نتیجه اش نویدی است كه در سوره فجر، آمده.
در مجلد پیشین، از تحلیل عرفانی آیة ا... العظمی حاج میرزا محمّد حسن احمدی فقیه یزدی، درباره این مطلب بهره بردیم. اكنون با تقدیم چند سطری از بیان آن عارف سالك، امیدواریم حق مطلب ادا گردد:
حضرت سیّد الساجدین امام زین العابدین علیه السلام در مناجات محبّین و دوستداران خدا فرموده است:
«إِلَهِی مَنْ ذَا الَّذِی ذَاقَ حَلاوَةَ مَحَبَّتِكَ فَرَامَ مِنْكَ بَدَلا وَ مَنْ ذَا الَّذِی أَنِسَ بِقُرْبِكَ فَابْتَغَی عَنْكَ حِوَلا»؛ معبود من، كیست كه شیرینی محبّتت را چشید و به جای تو دیگری را برگزید؟ و كیست كه به قربت انس گرفت، و خواست از تو جدا شود.
در این مقام است كه انسان به طور عینی درمی یابد خطاب خداوند را كه فرمود:
«یَا أَیُّهَا الإِنسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَی رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلاقِیهِ» [3] .
برنامه ملاقات با حضرت حق را خداوند مقرر فرموده، لذا برای راه ملاقات به كتاب الهی كه نوشته و پیام دوست است، مراجعه كرده، این بخش از آیه شریفه را می یابد:
«فَمَن كَانَ یَرْجُو لِقَاء رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلاً صَالِحًا وَلا یُشْرِكْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدًا» [4] 22).
البته از این برنامه انسان می تواند واجد تحصیل نفس مطمئنه و آسایش انسانی و تكمیل شخصیّت نفسانی، با تحقق مراتب عالی اطمینان گردد، تا در شعاع این خطاب پروردگار قرار گیرد:
«یَا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ - ارْجِعِی إِلَی رَبِّكِ رَاضِیَةً مَّرْضِیَّةً - فَادْخُلِی فِی عِبَادِی - وَادْخُلِی جَنَّتِی» [5] 23) ؛ (به اهل ایمان خطاب لطف شود) ای نفس قدسی مطمئن و دل آرام. امروز به حضور پروردگارت باز آی كه تو خشنود و او راضی (از اعمال) توست. باز آی و در صف بندگان خاص من در آی. و در بهشت داخل شو.
نقل شده كه در یكی از مواقف حسّاس انسانی فرشته مقرّب الهی به مؤمن می گوید:
«یا وَلیَّ اللّه... اِفْتَح عَیْنَك فَانْظُرْ...»؛ ای ولیّ خدا! چشم هایت را باز كن.
پس نگاه و نظر كن كه در آن حال حضرات رسول اكرم و امیرمؤمنان و فاطمه و حسن و حسین و ائمه علیهم السلام را مشاهده می كند و خطاب می شود:
«...وَ الأَئِمَّةُعلیهم السلام رُفَقَاؤُكَ» [6] ؛ ائمّه علیهم السلام رفیقان تو هستند.
آن گاه منادی از طرف رب العزّة والجلال ندا سر می دهد:
«یَا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ - ارْجِعِی إِلَی رَبِّكِ رَاضِیَةً مَّرْضِیَّةً». [7]
هرچند بیان جایگاه پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله در بهشت، با استفاده از روایات معتبر، خود، كتابی مستقل می طلبد، امّا برای آن كه بهره بیش تری از این فراز از دعا برده شود، به صورت مبسوط اشاره خواهیم داشت و چه سخنی بالاتر از فرمایش خود آن حضرت در این موضوع:
در حدیثی كه در صحیح ترمذی و مسند احمد از ابوسعید خدری از پیامبر اكرم صلی الله علیه وآله نقل شده، می خوانیم:
از آن حضرت پرسیدند: أیّ العباد أفضل درجة عندالله یوم القیامة؛ كدام یك از بندگان در روز قیامت مقامشان از همه برتر است؟
آن حضرت فرمود: الذاكرون الله كثیراً؛ آنان كه خدا را بسیار یاد می كنند.
ابوسعید می گوید: عرض كردم یا رسول الله! و من الغازی فی سبیل الله؟؛ آیا چنین كسانی حتّی از جنگجویان راه خدا والا مقام ترند؟
آن حضرت فرمودند: اگر با شمشیرش آن قدر بر پیكر كفار و مشركین بزند كه شمشیرش بشكند و با خون رنگین شود، آنان كه یاد خدا بسیار می كنند، از او برترند [1] .
مقصود از بیان این حدیث آن بود كه همان گونه كه در ابتدای فراز آمد، یاد و ذِكر خداوند، انسان را به درجات عالی می رساند.
ذِكر كثیر خداوند، و تسبیح در هر صبح و شام، جز به تداوم توجه به پروردگار و تنزیه و تقدیس مداوم او از هر عیب و نقص حاصل نمی گردد.
یاد خدا برای روح و جان انسان، هم چون غذا و آب برای تن است، همان گونه كه خداوند می فرماید:
«أَلاَ بِذِكْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» [2] ؛ آگاه باشید تنها با یاد خدا، دل ها آرامش می یابد.
و آرامش و اطمینان دل نیز، نتیجه اش نویدی است كه در سوره فجر، آمده.
در مجلد پیشین، از تحلیل عرفانی آیة ا... العظمی حاج میرزا محمّد حسن احمدی فقیه یزدی، درباره این مطلب بهره بردیم. اكنون با تقدیم چند سطری از بیان آن عارف سالك، امیدواریم حق مطلب ادا گردد:
حضرت سیّد الساجدین امام زین العابدین علیه السلام در مناجات محبّین و دوستداران خدا فرموده است:
«إِلَهِی مَنْ ذَا الَّذِی ذَاقَ حَلاوَةَ مَحَبَّتِكَ فَرَامَ مِنْكَ بَدَلا وَ مَنْ ذَا الَّذِی أَنِسَ بِقُرْبِكَ فَابْتَغَی عَنْكَ حِوَلا»؛ معبود من، كیست كه شیرینی محبّتت را چشید و به جای تو دیگری را برگزید؟ و كیست كه به قربت انس گرفت، و خواست از تو جدا شود.
در این مقام است كه انسان به طور عینی درمی یابد خطاب خداوند را كه فرمود:
«یَا أَیُّهَا الإِنسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَی رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلاقِیهِ» [3] .
برنامه ملاقات با حضرت حق را خداوند مقرر فرموده، لذا برای راه ملاقات به كتاب الهی كه نوشته و پیام دوست است، مراجعه كرده، این بخش از آیه شریفه را می یابد:
«فَمَن كَانَ یَرْجُو لِقَاء رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلاً صَالِحًا وَلا یُشْرِكْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدًا» [4] 22).
البته از این برنامه انسان می تواند واجد تحصیل نفس مطمئنه و آسایش انسانی و تكمیل شخصیّت نفسانی، با تحقق مراتب عالی اطمینان گردد، تا در شعاع این خطاب پروردگار قرار گیرد:
«یَا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ - ارْجِعِی إِلَی رَبِّكِ رَاضِیَةً مَّرْضِیَّةً - فَادْخُلِی فِی عِبَادِی - وَادْخُلِی جَنَّتِی» [5] 23) ؛ (به اهل ایمان خطاب لطف شود) ای نفس قدسی مطمئن و دل آرام. امروز به حضور پروردگارت باز آی كه تو خشنود و او راضی (از اعمال) توست. باز آی و در صف بندگان خاص من در آی. و در بهشت داخل شو.
نقل شده كه در یكی از مواقف حسّاس انسانی فرشته مقرّب الهی به مؤمن می گوید:
«یا وَلیَّ اللّه... اِفْتَح عَیْنَك فَانْظُرْ...»؛ ای ولیّ خدا! چشم هایت را باز كن.
پس نگاه و نظر كن كه در آن حال حضرات رسول اكرم و امیرمؤمنان و فاطمه و حسن و حسین و ائمه علیهم السلام را مشاهده می كند و خطاب می شود:
«...وَ الأَئِمَّةُعلیهم السلام رُفَقَاؤُكَ» [6] ؛ ائمّه علیهم السلام رفیقان تو هستند.
آن گاه منادی از طرف رب العزّة والجلال ندا سر می دهد:
«یَا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ - ارْجِعِی إِلَی رَبِّكِ رَاضِیَةً مَّرْضِیَّةً». [7]
[1] درالمنثور، طبق نقل الميزان، ج16، ص353.
[2] رعد (13) آيه 28.
[3] انشقاق (84) آيه 6.
[4] و هر كس به لقاي رحمت او اميدوار است، بايد نيكوكار شود و هرگز در پرستش خدا، احدي را شريك نسازد.كهف (18) آيه 110 .
[5] فجر (89) آيه 27 -30.
[6] كافي ، ج 3 ، ص 128 .
[7] براي استفاده بيش تر: ر.ك: زلال نيايش، مقدّمه ارزشمند آيةا... العظمي احمدي فقيه يزدي.